როგორც WWF-ის ახალი კვლევით ირკვევა, 2013 წლის შემდეგ ევროკავშირის წევრმა სახელმწიფოებმა დამაბინძურებელ ინდუსტრიებს, €100 მილიარდის ღირებულების CO2-კრედიტები გადასცეს, რაც იმაზე მეტია, ვიდრე ამ ინდუსტრიებმა EU-ს ნახშირბადის ბაზრიდან თავადვე გამოიმუშავეს. მართალია, მიმდინარე წლის ბოლომდე ევროკავშირის გეგმით ნახშირბადის ბაზრის რეფორმა უნდა განხორციელებულიყო, WWF-ის ანგარიში მრავალ უზუსტობასა და მნიშვნელოვან საკითხს ჰფენს ნათელს.
ამჟამად ევროკავშირის ინსტიტუტებს შორის მოლაპარაკებები ემისიებით ვაჭრობის არსებული სქემის (EU ETS) გადახედვის მიზნით მიმდინარეობს. სქემა ძირითადად ენერგეტიკული სექტორისა და მძიმე მრეწველობის, 10,000 სამრეწველო ქარხნიდან გამოყოფილი ერთი ტონა ნახშირორჟანგისთვის აწესებს ფასს. ემისიების დაშვების საერთო რაოდენობა შეზღუდულია და დროთა განმავლობაში მცირდება, ევროკავშირის კლიმატის მიზნების შესაბამისად.
ცნობისთვის, ევროკავშირის ემისიებით ვაჭრობის სისტემა (EU Emission Trading System (ETS)) კომპანიებს ემისიების კონკრეტულ მოცულობას უსაზღვრავს, რომლის გაფრქვევის უფლებაც მათ აქვთ. გადაჭარბებული რაოდენობის გაფრქვევის შემთხვევაში, კომპანია ნებართვას ყიდულობს მისგან, ვინც გადაჭარბებით შეამცირა გამონაბოლქვები. შესაბამისად, ნაკლები გამოფრქვევა ნაკლებ ხარჯს უდრის.
2013-დან 2021 წლამდე პერიოდში ევროკავშირის ქვეყნებმა ETS-დან ერთობლივად €88.5 მილიარდის შემოსავალი მოიზიდეს. ამ პერიოდის განმავლობაში გერმანია, €18,4 მილიარდით, ETS-ის შემოსავლებიდან მთავარი ბენეფიციარი იყო, ხოლო პოლონეთი მეორე ადგილზეა €13.5 მილიარდით.
მოგება ნახეს იმ ინდუსტრიებმაც, რომლებიც უფასო ნებართვებით სარგებლობდნენ. მაგრამ ინდუსტრიებმა, რომლებიც სარგებლობდნენ უფასო შემწეობებით, ამ სქემით ასევე კარგი მოგება მიიღეს. ამ პერიოდის განმავლობაში მათ შეაგროვეს €98.5 მილიარდი უფასო ნებართვების სახით, – მეტი, ვიდრე ევროკავშირის წევრმა ქვეყნებმა (€88.5 მილიარდი).
უფასო ნებართვები ინდუსტრიებმა როგორც „ნახშირბადის გაჟონვის” თავიდან აცილების, ანდაც დაბინძურებული ქარხნების ევროკავშირის გარეთ გადატანის საშუალება ისე მიიღეს – იმედით, რომ ეს სექტორები შეამცირებდნენ ემისიებს. თუმცა, WWF-ის მონაცემებით, ამ სექტორებს მათ მიერ გამოყოფილი ემისიები რაიმე მნიშვნელოვანი ზომით არ შეუმცირებიათ.
ემისიებით ვაჭრობის სქემის არსებული დირექტივის თანახმად, ევროკავშირის წევრ ქვეყნებს მოეთხოვებათ თავიანთი აუქციონიდან (ნახშირბადის კრედიტებით ვაჭრობის აუქციონი) მიღებული შემოსავლების ნახევარი მაინც დახარჯონ კლიმატის გაუმჯობესებისათვის. თუმცა, ანგარიშის მტკიცებით, წესები „ძალიან სუსტია“ და მხოლოდ რეკომენდაციის სახეს ატარებს მთავრობებისთვის, დახარჯონ ETS შემოსავლების ნახევარი კლიმატის გაუმჯობესების ქმედებებზე. კვლევის თანახმად, წევრი ქვეყნების ნახევარზე მეტმა დირექტივის რეკომენდაცია არ შეასრულა.
მაგალითად, 2021 წლის განმავლობაში, ლატვიამ, სლოვაკეთმა და იტალიამ თავიანთი ETS შემოსავლის 20%-ზე ნაკლები დახარჯეს კლიმატის გაუმჯობესების ქმედებებზე, ხოლო ავსტრიამ და ნიდერლანდებმა – ნული.
დატოვე კომენტარი
