სადაა ახლა ქართული სამზარეულო? რა პერსპექტივები აქვს ჩვენს ქვეყანას კულინარიული თვალსაზრისით? რა ადგილს დავიკავებთ მსოფლიო გასტრონომიულ რუკაზე რამდენიმე წელიწადში?

ტურიზმი დღეს ჩვენი სახელმწიფოსთვის პრიორიტეტული სფეროა, ქვეყანას ამ მხრივ დიდი რესურსი და პოტენციალი აქვს. მსოფლიოში ერთ-ერთი უნიკალური რეგიონული სამზარეულო გვაქვს, რომლის მნიშვნელობა ბოლომდე თვითონაც არ გვაქვს გაცნობიერებული. ნებისმიერ სოფელში რომ ჩახვიდე, ადგილობრივი ბებო გეტყვის, რომ უგემრიელესი სამზარეულო გვაქვს. ანალოგიურად გეტყვის იტალიელი და მექსიკელი ბებოც. უბრალოდ, ჩვენსა და მათ შორის განსხვავება ისაა, რომ მათ თავიანთი ადგილი იციან და ზღვარიც – სად იწყება და სად მთავრდება მათი სივრცე. ეს გამოიხატება საკუთარი სამზარეულოს ცოდნა-არცოდნაში. საამისოდ კი ძალიან მნიშვნელოვანია ამ საკითხებზე აქტიური დისკუსია გვქონდეს. ჩვენ არ გვაქვს ეს დისკუსია. ვერ წარმოგვიდგენია, როგორ შეიძლება მეორე ადამიანს ვაკადროთ და ვესაუბროთ საკუთარი ბებიის მიერ მომზადებულ კერძზე, გამოვთქვათ შენიშვნა ან, უბრალოდ, განსხვავებული აზრი. 

ამავე დროს, ყველა, ვინც ქართულ სამზარეულოზე საუბრობს, საკუთარი “მე”- დან გამოდის – იქიდან, თუ როგორ ესმის თვითონ, როგორ ამზადებს თვითონ, როგორ ამზადებდა მისი დედა, ბებია…

ანალოგიურადაა ქართულ პროფესიულ გასტრონომიაშიც, სადაც არ გვაქვს ერთობა. არადა, საჭიროა  თემატიკის გაააზრება და პრობლემებზე შეთანხმება.

ტურიზმი ვითარდება, იხსნება სასტუმროები, იხვეწება გასტრონომიული ნაწილიც, თუმცა სფეროს განვითარებას მნიშვნელოვნად აფერხებს ის, რომ ჩვენ არ გვყავს პროფესიონალები, რომლებიც საფუძვლიან გასტრონომიულ კვლევებს აწარმოებენ. არ გვყავს გასტრონომული კრიტიკოსები. მაგალითად რომ მოვიყვანოთ გასტრონომიული სფეროს ფრანგი კრიტიკოსი, ის, სავარაუდოდ, ყოფილი მზარეულია, მისი შეფასება პროფესიული კრიტიკაა და არა სუბიექტური თვალსაზრისი.  

რა იგულისხმება გასტრონომიულ ერთობაში?

პირველ რიგში, ის პროცესი, როგორ განვითარდა ქართული სამზარეულო. დაინგრა საბჭოთა რეალობა, გადაიარა 90-იანმა წლებმა, პურის რიგებს რომ თავი დავაღწიეთ, მეტის მოთხოვნილება გაგვიჩნდა და განვითარება დავიწყეთ. დიდხანს არ გვქონდა საშუალება გასტრონომიულ განვითარებაზე გვეფიქრა და გაგვეაზრებინა რამდენად მნიშვნელოვანი იყო ეს სფერო საქართველოსთვის.

გაჩნდა წვდომა ახალსა და განსხვავებულზე. გავეცანით იტალიურ, ფრანგულ, ჩინურ, მექსიკურ თუ ინდურ სამზარეულოს. ქართულს უკვე ვიცნობდით, მობეზრებული გვქონდა და დავიწყეთ გასინჯვა.

თუმცა ოდნავ მოგვიანებით, ტურიზმის განვითარებასთან და ტურისტული აქტივობის გაძლიერებასთან ერთად, ისევ ქართული სამზარეულოსკენ გადმოვიხარეთ. მომხმარებელმა გვიკარნახა ქართული სამზარეულოს აქტუალურობა. გადამწყვეტი როლი ამაში ჩვენმა ღვინომ ითამაშა. როდესაც მსოფლიოში იგებენ, რომ საქართველო ღვინის სამშობლოა, ეს ფაქტი იმდენად შთამბეჭდავია, რომ გასტრონომიის მოყვარული ნებისმიერი ქვეყნის წარმომადგენლები მაშინვე იღებენ  სქართველოს მონახულების გადაწყვეტილებას. თუმცა სამწუხარო რეალობაა ის, რომ ამ ეტაპზე იმედგაცრუება ხშირია.

მიზეზი ზუსტად ისაა, რომ ამ სფეროში არაა ერთობა. არაერთმა შეფმა შეძლო წინსვლა. მიაღწია წარმატებას. და ამ ცალკეული წარმატებების ფონზე კიდევ უფრო მნიშვნელოვანია ძალების გაერთიანება. ყველა, ვინც ამბობს: ყველაზე მაგარი მე ვარ, ყველაფერი მაგარი ჩემია, მე ყველაზე კარგად შემიძლია ამის კეთება, უნდა დაფიქრდეს და გაიაზროს, რამდენად მნიშვნელოვანია “მე” შეიცვალოს “ჩვენით.”

იმიტომ, რომ ახლა ქვეყანა იმ ეტაპზეა, როცა ძალების გაერთიანება გადამწყვეტია.  ეს სჭირდება ქართულ გასტრონომიას იმისთვის, რომ სწორად წარმოჩნდეს როგორც საქართველოში, ისე ქვეყნის გარეთ. საერთშორისო მასშტაბით  სულ უფრო მეტი ადამიანი იგებს საქართველოს შესახებ და ამ დროს მნიშვნელოვანია საუბარი იყოს არა ცალკეულ შეფებზე, არამედ “ჩვენზე.”

ნებისმიერი შეფ-მზარეული, რომელიც მსოფლიოს სხვადასხვა კულინარიულ ფესტივალზე ხვდება, საუბრობს იმაზე, რაც თვითონ იცის, თვითონ აქვს ნასწავლი. ამ დროს გასააზრებელია იმის მნიშვნელობა, რომ ის საკუთარ ქვეყანას წარმოადგენს. არასწორი კომუნიკაციის შედეგად,  კრიტიკოსებსაც ვერ ექმნებათ სრულფასოვანი წარმოდგენა ჩვენს სამზარეულოზე. მათ მოსწონთ ის, რაც ავთენტურია; აფასებენ ჩვენს რესურსს, თუმცა ეს რესურსი ბოლომდე ათვისებული არ არის. ახლაც იყო ერთ-ერთი ფრანგი კრიტიკოსი ჩამოსული და გვითხრა: არაფრის კეთება არ გჭირდებათ, გირჩევთ უკეთ შეისწავლოთ თქვენი სამზარეულო და მისი პოტენციალი.

რეალურად, ქართული სამზარეულოს 15 პროცენტია გამოყენებული, 85 კი ასათვისებელია. ამას ერთი შეფ-მზარეული, ერთი უნივერსიტეტი და ერთი კრიტიკოსი ვერ შეძლებს. უნდა მოხდეს სფეროს გაერთიანება, რაც ინფორმაციის გაცვლის, დიალოგისა და დისკუსიის საშუალებას მოგვცემს. როცა საქართველოში გასტრონომიის უცხოელი წარმომადგენელი ჩამოდის, სასურველი იქნებოდა, მას სფეროს რამდენიმე წარმომადგენელი ხვდებოდეს.  ჩვენ ყველას აბსოლუტურად  ინდივიდუალური ხედვა გვაქვს, მაგრამ თუ ერთმანეთის თვალსაზრისს მოვისმენთ და გავიზიარებთ, რაღაც ახალს გავიგებთ.

რასაც ვერ გავიგებთ იმ შემთხვევაში, თუ მხოლოდ საკუთარ წარმატებაზე ორიენტირებულ ინდივიდებად დავრჩებით;

 ვერ გავიგებთ იმ შემთხვევაში, თუ არ გვექნა გასტრონომიული ერთობა.